Oczami wielkich postaci

Jára Cimrman

Według niektórych badaczy jest zapomnianym i stosunkowo niedawno ponownie odkrytym czeskim geniuszem żyjącym na przełomie XIX i XX wieku, który działał w wielu dyscyplinach. Według jednych był swego rodzaju dramaturgiem, filozofem, ginekologiem-samoukiem, narciarzem, wynalazcą, bliskim przyjacielem i nauczycielem Alberta Einsteina, a także wrogiem T.A. Edisona. Według innych był wytworem wyobraźni, literacką mistyfikacją, która legła u podstaw powstania jednej z najbardziej popularnych w Republice Czeskiej małych scen - teatru noszącego jego imię.

Jan Hus

* 1370 Husinec - † 6.7.1415 Kostnice

Czeski średniowieczny filozof chrześcijański, kaznodzieja i ksiądz rzymskokatolicki. Jeden z pierwszych reformatorów kościoła, który czerpał inspirację z myśli Johna Wycliffa. Kościół katolicki ogłosił go heretykiem i na soborze w Konstancji został skazany na śmierć przez spalenie na stosie.

František Kupka

* 23.9.1871 Opočno - † 24.6.1957 Puteaux

Wybitna postać malarstwa światowego XX wieku, jeden z założycieli nowoczesnego malarstwa abstrakcyjnego. Swoje dzieciństwo spędził w Dobrušce (1872-1889), gdzie nauczył się sztuki rymarstwa i siodlarstwa. Malarstwo studiował w Jaromierzu, następnie w Pradze, w Wiedniu i w Paryżu. W Paryżu również mieszkał z przerwami od 1895 roku aż do swojej śmierci.

Max Švabinský

* 17.9.1873 Kroměříž - † 10.2.1962 Praha

Jest jednym z najsłynniejszych czeskich artystów dwudziestego wieku, u którego podziwiano niezwykłą zręczność przy rysowaniu jak i rozmaitość technik graficznych. W dużym stopniu to właśnie on przyczynił się rozpowszechnienia sztuki czeskiej w całej Europie. Od końca lat dziewięćdziesiątych Švabinski przebywał z żoną Elą często u Vejrychů w Kozlowie koło České Třebové. W 1917 roku został mianowany profesorem praskiej Akademii Sztuk Pięknych. Na kartach Rajské sonáty (Rajska sonata) r. 1917 poszerzył swoje zainteresowanie o drzeworyt. Prócz tego jest również autorem mozaiki w Pomniku Narodowym na górze Žižkov oraz autorem projektów trzech kolorowych witraży w praskiej Katedrze Św. Wita, projektował miniaturowe grafiki na znaczki pocztowe. Zmarł 10 lutego 1962 roku w Pradze i rysował prawie do ostatnich dni swojego życia.

Taťána Kuchařová

* 23.12.1987 Trnava

Jedna z najpopularniejszych modelek Republiki Czeskiej pochodząca ze wschodnioczeskiego miasta Opoczna. Zdobyła tytuł Miss Republiki Czeskiej 2006 roku, Miss Sympatia Republiki Czeskiej 2006 a przede wszystkim Miss World 2006 (30 września 2006 pokonała w finale wszystkie 106 konkurentek z całego świata).

Jan Marek Marci

* 13.6.1595 Lanškroun - † 10.4.1667 Praha

Urodził się 13. 6. 1595 v Lanškrouně jako syn zarządcy folwarku litomyszlskiego majątku. Wkrótce stał się naukowcem na skalę europejską . Jeszcze przed I. Newtonem zajmował się załamaniem światła. Jest uważany za twórcę spektroskopii. Wykorzystał wahadło do pomiaru czasu. Kiedy 14. 11. 1622 Uniwersytet Karola został oddany w ręce Jezuitów (powołali ponownie do życia cztery wydziały, między innymi także prawa i medycyny), prascy lekarze natychmiast otrzymali nominacje profesorskie, wśród pierwszych znalazł się również Marci. Mimo, że nauczał i prowadził swoją własną praktykę, nocami poświęcał się astronomii. W 1626 został mianowany fizykiem Królestwa Czeskiego. Dziewięć lat później był organizatorem obrony miasta przed Szwedami, niósł pomoc lekarską podczas walk na moście Karola i za ten czyn został mianowany radcą cesarskim. W 1654 otrzymał godność palatyna i został podniesiony do stanu ziemiańskiego i władyka. Cztery lata później został osobistym lekarzem cesarza Ferdynanda III., z kolei w 1662 roku rektorem Uniwersytetu. W tym okresie rzekomo odrzucił proponowaną profesurę Uniwersytetu w Oksfordzie.

Jan Amos Komenský

* 28.3.1592 Nivnice - † 15.11.1670 Amsterdam

Dzieciństwo spędził w Uherském Brodzie. W latach 1608-1611 chodził do szkoły Braci Czeskich w Přerově, następnie studiował teologię w Herbornie i Heidelbergu. W 1616 otrzymał święcenia kapłańskie, dwa lata później przejął kierownictwo nad zborem Braci Czeskich w Fulneku. Po klęsce pod Białą Góra musiał się ukrywać, najczęściej przebywał na zamku warownym Karola Starszego z Žerotína w Brandysie. W tym trudnym dla siebie okresie, gdy zmarła mu żona i dwójka dzieci, napisał Labyrint světa a ráj srdce (Labirynt świata i raj serca), prawdopodobnie swoje najbardziej znane dzieło. W 1628 roku definitywnie opuścił swoją ojczyznę i wyemigrował do Leszna, gdzie żył i pracował aż do 1656 roku. Podczas pożaru miasta stracił całą swoją bibliotekę i większą część swoich rękopisów. Ponownie wyjechał za granicę, tym razem do Amsterdamu. Tam osiągnął szczyt swojej działalności naukowej i literackiej. Wydał około 62 dzieł. Miał coraz silniejsze skłonności do irracjonalizmu, wiary w proroctwa i wizje. W okresie tym napisał również kilka religijnych utworów, polemik i traktatów politycznych. Nie wszystkie spotkały się ze zrozumieniem.

Karol st. z Žerotína

* 15.9.1564 Brandýs nad Orlicí - † 9.10.1636 Přerov

Jedna z najsłynniejszych postaci okresu przed Bitwą pod Białą Górą. Szlachcic, polityk oraz pisarz. W 1595 roku był dowódcą wyprawy przeciwko wojskom tureckim. W 1608 roku został mianowany morawskim hetmanem ziemskim. Przyczynił się do utworzenia austriacko-węgiersko-morawskiej konfederacji wspierającej Macieja, będącego wówczas w stanie konfliktu z cesarzem Rudolfem II.

Jan Adam Ondřej z Lichtenštejna

* 30.11.1657 Brno - † 10.6.1712 Vídeň

Trzeci książę lichtenstejnski był bardzo dobrym ekonomem i finansistą oraz wielkim miłośnikiem i mecenasem sztuki, głównie malarstwa i budownictwa. W 1694 roku za swoje zasługi otrzymał Order Rycerski Złotego Runa. Z kolei w 1699 roku otrzymał całe posiadłości Schellenberg, natomiast w 1712 roku hrabstwo Vaduz. W późniejszym okresie na tym terenie utworzono obecnie księstwo Lichtenstein. Książę był jednym z najbardziej hojnych patronów swoich czasów.

Jiří z Poděbrad

* 23.4.1420 Poděbrady - † 22.3.1471 Praha

Jedyny władca czeski, który nie pochodził z monarszej dynastii. Stał po stronie nieradykalnych husytów. W 1452 roku zdobył Tabor, a tym samym zlikwidował Taborytów jako grupę polityczną i religijną. W tym samym roku został zarządcą Królestwa Czeskiego za nieletniego wówczas Ladislava Pohrobka.

Karel IV.

* 14.5.1316 Praha - † 29.11.1378 Praha

Najsłynniejszy władca europejski okresu późnego Średniowiecza, cesarz rzymski i czeski, król, określany mianem "Ojca ojczyzny". Syn Elišky z rodu Przemyślidów i Jana Luksemburskiego. W czasach jego panowania Królestwo Czeskie stało się centrum Europy, Praga stała się stolicą Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Podówczas kraj przeżywał niezwykle bujny okres rozwoju gospodarczego i artystycznego i kulturalnego. Królestwo Czeskie doprowadził na szczyt rozwoju. Karol IV. Został pochowany w sarkofagu w krypcie królewskiej w katedrze pw. św. Wita na Zamku Praskim.

Karel Jan Schwarzenberg

* 10.12.1937 Praha

Pochodzi z gałęzi "orlickiej" rodu szlacheckiego Schwarzenbergów. Był szefem Kancelarii Prezydenta ČSFR, kanclerzem prezydenta, przewodniczącym Międzynarodowej Helsińskiej Komisji Praw Człowieka. Obecnie pełni funkcje senatora i ministra spraw zagranicznych; jest również współwłaścicielem firmy Jan Becher - Karlovarská Becherovka, właścicielem 300 ha stawów w Rep. Cz. oraz zamku Orlík.

Karol st. z Žerotína

* 15.9.1564 Brandýs nad Orlicí - † 9.10.1636 Přerov

Jedna z najsłynniejszych postaci okresu przed Bitwą pod Białą Górą. Szlachcic, polityk oraz pisarz. W 1595 roku był dowódcą wyprawy przeciwko wojskom tureckim. W 1608 roku został mianowany morawskim hetmanem ziemskim. Przyczynił się do utworzenia austriacko-węgiersko-morawskiej konfederacji wspierającej Macieja, będącego wówczas w stanie konfliktu z cesarzem Rudolfem II.

Przemysław Otakar II.

* 1233 Městec Králové - † 1278 Suché Kruty

Przemysł Otokar II, nazywany żelaznym i złotym królem, urodził się około 1223 roku jako drugi syn króla Wacława I i Kunegundy Hohenstauff. Był piątym królem Czech z rodu Przemyślidów (koronowany w 1261 roku) i silnym władcą środkowoeuropejskim. To właśnie on przyłączył tymczasowo do Czech Austrię jako dziedzictwo władcze po wygasłej dynastii Babenbergów. Niestety nie utrzymał go, ponieważ dziedzictwo przejęli Habsburgowie a on sam zginął w bitwie pod Morawskim Polem w wojnie przeciwko królowi Rudolfowi I.

Tomáš Garrigue Masaryk

* 7.3.1850 Hodonín - † 14.9.1937 Lány

Pierwszy prezydent Czechosłowacji, czeski filozof, pedagog, polityk, naukowiec i pisarz i dziennikarz. Urodził się w Hodoníně, młodość spędził w Čejkovicích. Swoją działalność polityczną i społeczną rozpoczął jeszcze w czasach monarchii Austro-Węgierskiej. Podczas I Wojny Światowej, organizował antyaustriacki ruch oporu dążący do ogłoszenia samodzielnej Republiki Czechosłowackiej. Był prezydentem Czechosłowacji od 1918 roku, ze względu na podeszły wiek abdykował w 1935 roku.

Jaroslav Kulhavý

* 8.1.1985 Ústí nad Orlicí

Olimpijczyk reprezentant Repuliki Czeskiej w kolarstwie. Posiada tytuł mistrza Europy oraz świata z 2003 roku i jest brązowym medalistą mistrzostw świata z 2007 roku w kategorii do lat 23. W latach 2010 i 2011 na Mistrzostwach Europy zdobył złoty medal. W 2011 roku został nie tylko ogólnym zwycięzcą Pucharu Świata, ale zdobył również tytuł mistrza świata. Szczytem kariery tego urodzonego w Ústí nad Orlicí sportowca był złoty medal na Olimpiadzie w Londynie za zwycięstwo w MTB – cross country.

Lukáš Novák

* 22.7.1983 Ústí nad Orlicí

Absolutny numer jeden w sportach pożarniczych, wielokrotny mistrz Europy i mistrz świata. Niepokonany w najtrudniejszych zawodach strażackich TFA – przezyje tylko największy twardziel spośrod strażaków.

Roman Šebrle

* 26.11.1974 Lanškroun

Czeski lekkoatleta, wieloboista i zwycięzca olimpijski z 2004 roku. Jako pierwszy osiągnął w dziesięcioboju granice 9000 punktów. Wynikiem 9026 punktów 26 i 27 maja w Götzis ustanowił rekord świata, który nie został pobity przez kolejnych 11 lat.